De Brusselse arbeidsmarkt en artificiële intelligentie: analyse van 3 sleutelsectoren
De Brusselse arbeidsmarkt en AI: Actiris publiceert vandaag een gedetailleerde analyse over de impact van artificiële intelligentie in drie sleutelsectoren in Brussel: gezondheidszorg & maatschappelijke dienstverlening, horeca en consultancy.
In december 2024 bleek uit een eerste studie van Actiris dat 77% van de Brusselse jobs in de komende jaren sterk blootgesteld zal worden aan artificiële intelligentie (AI). Van deze jobs zou bijna de helft een lage complementariteit vertonen waarbij de kans het grootst is dat AI veel menselijke taken zal vervangen, waardoor ze een hoog risico lopen om te verdwijnen. De andere helft van de jobs zou een hoge complementariteit vertonen waarbij de technologieën de menselijke prestaties zouden ondersteunen en verbeteren, wat het risico op verdwijning beperkt, maar wel een transformatie van de nodige vaardigheden vereist.
Om de analyse te verdiepen en het begrip van de impact van AI op sectoren en beroepen te verfijnen, richt deze nieuwe kwalitatieve studie zich op 3 sleutelsectoren van de Brusselse arbeidsmarkt: de gezondheidszorg & maatschappelijke dienstverlening, de horeca en consultancy. Deze beroepen, toegankelijk voor meer of minder gekwalificeerde profielen, die een aanzienlijk aantal jobs in Brussel vertegenwoordigen, vertonen soms hoge niveaus van blootstelling, al dan niet complementair.
Gezondheidszorg & maatschappelijke dienstverlening
De beroepen in de geneeskunde en verpleging zullen sterk gebruik kunnen maken van AI, die een complementaire rol zal spelen en bijdragen aan de verbetering van de kwaliteit van de zorg. AI zal namelijk hulp bij diagnose en de uitvoering van medische handelingen optimaliseren. Menselijke vaardigheden blijven echter cruciaal, denk hierbij aan de directe zorg, klinische besluitvorming en de relatie met patiënten.
De implementatie van AI-systemen in deze sector roept echter verschillende belangrijke kwesties op: ethiek, verantwoordelijkheid in geval van fouten (bij diagnose), naleving van het wettelijke kader, bescherming en vertrouwelijkheid van gegevens, en de transformatie van de relatie tussen medisch of verzorgend personeel en de patiënt.
Horeca
Op dit moment zou artificiële intelligentie op korte termijn geen drastische revolutie teweegbrengen in de horeca. De initiële investeringen om AI-systemen te implementeren kunnen namelijk relatief hoog zijn, wat een belemmering kan vormen, vooral omdat het Brusselse economische weefsel uit veel kleine structuren bestaat. Daarnaast is er sociale weerstand gerelateerd aan de bezorgdheid voor een ontmenselijking van de klantervaring, vooral in etablissementen die sterk inzetten op een relationele dimensie.
Ondanks deze belemmeringen benadrukt de analyse een mogelijke productiviteitsstijging, met name in beroepen in de keuken of het management. AI zou bepaalde administratieve of logistieke taken kunnen automatiseren (voorraadbeheer, aanpassing van recepten, afvalvermindering, voorspellend onderhoud), maar die wel onder menselijke supervisie zouden blijven.
Het beroep van receptionist lijkt daarentegen meer blootgesteld aan gedeeltelijke vervangingsrisico's. De automatisering van de ontvangst, reserveringen en gestandaardiseerde interacties met klanten zou de behoefte aan personeel kunnen verminderen, terwijl een menselijke aanwezigheid behouden moet blijven, vooral bij high-end etablissementen, om een kwalitatieve klantervaring te garanderen.
Ten slotte, hoewel de automatisering van bepaalde taken kan bijdragen aan het verlichten van de werkdruk, kan het ook de arbeidsomstandigheden verslechteren. Dit is met name het geval in onderhouds- of schoonmaakactiviteiten, waar AI-tools een hoger werktempo en een grotere druk op het personeel kunnen opleggen.
Consultancy
De beroepen van expertise, advies en analyse, in de domeinen van boekhouding & fiscaliteit, juridische zaken en communicatie & marketing, zullen verder blijven profiteren van de automatisering van repetitieve taken dankzij AI. De automatisering stelt hooggekwalificeerde profielen in staat zich te concentreren op analytische of strategische missies met een hogere toegevoegde waarde.
De ondersteunende beroepen, die soms minder gekwalificeerd zijn of worden ingevuld door pas afgestudeerden, lijken daarentegen meer blootgesteld aan het risico om vervangen te worden. Bovendien zou deze evolutie ook de loopbaantrajecten kunnen transformeren, door de leermogelijkheden via praktijkervaring te verminderen. Hoewel op korte termijn geen significant jobverlies wordt verwacht, blijft het geleidelijk verdwijnen van bepaalde ondersteunende functies een waarschijnlijke hypothese op middellange en lange termijn. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, lijkt een heroriëntatie van professionele praktijken of een verhoging van vaardigheden, met name digitale, noodzakelijk.
Conclusie en volgende stappen
Deze studie vormt een eerste verkennende synthese die is gebaseerd op een literatuurstudie. Over het algemeen benadrukt de studie dat AI administratieve en logistieke ondersteuningstaken zal beïnvloeden, die routinematiger en dus gemakkelijker te automatiseren zijn. Menselijke vaardigheden blijven echter essentieel voor veel activiteiten en zouden in de toekomst zelfs meer kunnen worden ingezet. Bovendien zullen de andere geanalyseerde beroepen eerder een aanpassing van hun vaardigheden vereisen, met name digitale en technische vaardigheden. Deze evolutie zou hen in staat stellen om gebruik te maken van de complementariteiten die artificiële intelligentie biedt. Deze aanpassing moet continu worden doorgevoerd, in reactie op de snelle evolutie van technologieën.
Deze studie maakt ook deel uit van een breder werkplan. Momenteel wordt de analyse verdiept voor twee van de meest blootgestelde sectoren: de gezondheidszorg en consultancy. Het doel is om de specifieke dynamieken op Brusselse schaal beter te begrijpen, maar ook om de opleidings- en omscholingsbehoeften te anticiperen om de uitdagingen aan te gaan en de professionele kansen te benutten die deze technologische evolutie waarschijnlijk zal genereren.
Parallel daaraan zal de monitoring worden voortgezet in alle sectoren om opkomende trends te identificeren die de Brusselse arbeidsmarkt zouden kunnen hertekenen. Deze oefening zal ook helpen om de sectoren te definiëren die vanaf 2026 met prioriteit moeten worden geanalyseerd.
De volledige studie is hier te raadplegen.
Nora Ed-Daoui
