Een jaar controle op beschikbaarheid in Brussel

Sinds 1 januari 2016 zijn de Forem (voor het Waalse Gewest), VDAB (voor het Vlaamse Gewest), de ADG (voor de Duitstalige Gemeenschap) en sinds 1 januari 2017 Actiris (voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) en niet langer de RVA bevoegd voor de controle op beschikbaarheid van werkzoekenden. De controle gebeurt nu door de gewestelijke tewerkstellingsdiensten, maar binnen het wettelijk kader voorzien door de federale overheid.

Actiris nam de bevoegdheid een jaar later dan zijn tegenhangers over om de procedure te hervormen. Didier Gosuin, Brussels Minister van Werk, komt terug op de aangebrachte wijzigingen: “We wilden het proces hervormen om het efficiënter en meer onpartijdig te maken. Vroeger werd een werkzoekende door één enkele evaluator gecontroleerd, wat een risico op subjectieve besluitvorming met zich meebracht. Dat aspect hebben we verbeterd door een college van drie evaluatoren op te richten. Die extra stap in het proces maakt het mogelijk om beslissingen op een objectievere manier te nemen. Het college van drie evaluatoren oordeelt over werkzoekenden die twee niet-overtuigende evaluaties kregen, de eerste op basis van hun dossier, de tweede na een individueel gesprek.”

Grégor Chapelle, directeur-generaal van Actiris, merkt op dat “het individuele gesprek absoluut noodzakelijk blijft, omdat de evaluator nuttige oplossingen kan aanbieden voor de werkzoekende en hem of haar duidelijk kan maken wat de gevolgen zijn bij onvoldoende inspanningen.” Hij voegt daaraan toe dat “de invoering van de nieuwe procedure en de extra stap een vertragingseffect met zich meebrengen, aangezien de eerste individuele gesprekken gehouden werden in maart en het eerste college van drie evaluatoren in april. In 2018 zal het dus zaak zijn om de vertraging van 2017 in te halen. Bovendien betekent de gewijzigde procedure ook dat vergelijken met vorige jaren en andere gewesten weinig verstandig wordt. Vandaag heeft elk gewest een verschillende aanpak. Het meest interessante zal zijn om in de toekomst de impact van de nieuwe Brusselse procedure op hertewerkstelling te evalueren. Het einddoel is niet sancties geven, maar wel een terugkeer naar werk.”

 

De drie stappen van de evaluatie

1. Evaluatie van het dossier

Als voldoende elementen in het dossier van de werkzoekende de zoektocht naar werk bewijzen, kan de evaluator een positief advies geven. Als dat niet het geval is, wordt de werkzoekende opgeroepen voor een individueel gesprek.

2. Individueel gesprek

Als het gesprek overtuigend is, kan de evaluator een positief advies geven. Als er niet genoeg bewijs is van de zoektocht naar werk, wordt de werkzoekende opgeroepen voor het college van drie evaluatoren.

3. Gesprek voor college van drie evaluatoren

De Brusselse regering voegde, in zijn wens om de controle objectiever te maken, op voorstel van Actiris deze stap toe aan het evaluatieproces. Het college bestaat uit drie evaluatoren die de werkzoekende nog niet eerder beoordeelden in een individueel gesprek. Op vraag van de werkzoekende kan hierbij vakbondsvertegenwoordiging aanwezig zijn. Enkel dit gesprek heeft een wettelijke beslissingsbevoegdheid in geval van een negatieve beslissing.

 

Wie wordt er geëvalueerd?

• Jonge werkzoekenden onder de 25 jaar in beroepsinschakelingsstijd, die een aanvraag hebben ingediend voor een inschakelingsuitkering.
• Werkzoekenden met een werkloosheidsuitkering.

 

Globale cijfers controle op beschikbaarheid in Brussel (2017)

		Jongeren in beroeps-inschakelingstijd	%	Werk-zoekenden met uitkering	%	TOTAAL
Automatische procedure*		1.424				1.424
1. Te evalueren dossiers
	Positieve evaluaties	4.898	60%	11.912	32%	16.810
	Niet-overtuigende evaluaties	3.263	40%	24.784	68%	28.047
Totaal		8.161		36.696		44.857
2. Individuele gesprekken
	Positieve evaluaties	772	82%	4.113	68%	4.885
	Niet-overtuigende evaluaties	165	18%	1.942	32%	2.107
Totaal		937		6.055		6.992
3. College van 3 evaluatoren
	Positieve evaluaties	144	63%	630	63%	774
	Negatieve evaluaties	84	37%	369	37%	453
Totaal		228		999		1227
TOTAAL VAN DE BESLISSINGEN		10.750		43.750		54.500

*Geschorste dossiers om verschillende redenen : verhuis naar ander Gewest, overlijden, enz.

Een evaluatie is positief wanneer een werkzoekende voldoende inspanningen levert in zijn of haar zoektocht naar werk. Dat betekent:

• actief deelnemen aan de acties inzake begeleiding, opleiding, beroepservaring of inschakeling die door Actiris worden aangeboden.
• actief zoeken naar werk, bijvoorbeeld:
  • regelmatig werkaanbiedingen bekijken en op voorgestelde aanbiedingen reageren;
  • spontaan solliciteren bij potentiële werkgevers;
  • zich bij rekruterings- of selectiebureaus of uitzendkantoren inschrijven.

Een evaluatie is niet-overtuigend wanneer een werkzoekende niet voldoende kan bewijzen dat hij of zij naar werk zoekt. Een niet-overtuigende evaluatie moet niet gezien worden als een negatieve beslissing, maar als een lopende beslissing. Pas na twee niet-overtuigende evaluaties kan een werkzoekende een sanctie krijgen van het college van drie evaluatoren. Naargelang de ernst van de situatie zijn verschillende sancties mogelijk: een waarschuwing, verlaagde uitkering, tijdelijke schorsing of uitsluiting van werkloosheidsuitkering.